Nederlandse steun van infectiologen voor Oekraïense hiv-zorg
‘Hiv/aids komt in Oekraïne zeer veel voor, het komt ongeveer tienmaal vaker voor dan in Nederland’, zegt Rokx, die verbonden is aan het Erasmus MC. ‘Door de oorlog heeft de hiv-zorg enorm te lijden, zoals alle aspecten van gezondheidszorg. De impact van de oorlog is groot op mensen die hiv-remmers slikken; als zij geen toegang meer krijgen tot hun pillen lopen zij de levensgevaarlijke kans dat zij ziek worden en aids krijgen. Voor hen is dat zonder pillen een doodsvonnis.’
Naalden ‘Wat de situatie moeilijk maakt, is dat het vaak een gemarginaliseerde groep mensen betreft, er hangt een stigma over hiv. Er waren vorig jaar 16 duizend mensen nieuw gediagnosticeerd met hiv. Tussen een kwart tot een derde van de besmettingen vindt plaats door intraveneus drugsgebruik.’ Er dreigt een tekort aan hiv-remmers, maar ook aan simpele preventieve middelen als naalden en condooms. ‘Dat zijn niet de eerste middelen waar hulporganisaties om vragen voor hulp aan Oekraïne.’
Rokx is al jarenlang betrokken bij een samenwerking op het gebied van hiv met zijn Oekraïense collega-infectioloog Marta Vasylyev, die bezig is met haar promotieonderzoek aan het Erasmus MC. Vasylyev woont en werkt gewoonlijk in Lviv. In dat gebied in het westen – ‘betrekkelijk veilig’ – verleent zij hiv-zorg aan twee klinieken waarvan één Vasylyev zelf heeft opgericht.
Hiv-dokter
Sinds de oorlog is uitgebroken, zijn er honderdduizenden vluchtelingen uit het oosten van het land bijgekomen. Zij hebben een hoog risico op een hiv-infectie of om die op te lopen bij ontbrekende preventieve zorg. ‘De seroprevalentie was al hoger in het oosten, na de Russische inval in de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk.’
Sommige zorgverleners zijn gevlucht, onder wie Vasylyev die nu net over de grens in Polen woont – na Russische bedreigingen. Zij pendelt vanuit Krakau heen en weer naar haar klinieken in Oekraïne, onder meer om hiv-medicatie af te leveren. Rokx heeft geregeld telefonisch contact met haar. Bedoeling is dat zij begin april naar Nederland komt.
Om Vasylyev en de hiv-zorg in de omgeving van Lviv te ondersteunen, zijn Rokx en Vasylyev initiatiefnemers om samen met hun twaalf collega’s het EACS ‘Young Investigators (YING) netwerk’ met aware.hiv Ukraine medische en financiële steun te kunnen bieden. In korte tijd is 16.000 euro binnengehaald. Met dat geld zijn inmiddels de eerste concrete resultaten bereikt. ‘We hebben een Oekraïense hiv-dokter aangesteld in kliniek, we betalen haar salaris van – omgerekend – ongeveer 300 euro per maand.’ Het is belangrijk, zegt Rokx, om ter plaatse goede hiv-zorg te verlenen, zolang dat mogelijk is. En tegelijk het bewustzijn te vergroten. ‘Dit zijn mensen die nu vaak aan de randen van de samenleving verblijven en in een kwetsbare positie verkeren door de oorlog. Zij verdienen goede hiv-zorg en steun, ook als ze misschien minder goed voor zichzelf kunnen opkomen.’
Inmiddels wordt het Europese project breed erkend en ondersteund door onder meer de Europese AIDS Clinical Society, patiëntenverenigingen, Aidsfonds, Hiv Vereniging, en wetenschappelijke verenigingen tot aan Japan aan toe.
Wil jij ook bijdragen?